Yalın kişilerin davranışlarını hiyerarşik olarak sorgularak hatalardan öğrenme ve sıfır israflı süreçler için yeni çözümler geliştirmek için çabalar. Yalın sürekli müşteri odaklı ve değer katan düşünme anlamına gelir. Ref
Yalın üretim proseslerinde israfların azaltılmasına odaklanırken Yalın yönetim organizasyonun sürekli iyileşmesine odaklanır. Yalın yönetim araçları metotlardan veya pratik uygulamalardan oluşmaktadır. Bunlar 5S çalışma alanı düzenlemek sistemi, JIT Anında üretim, Kanban, Kaizen, SMED Tekli dakikalarda kalıp değişimi, hata öneleme, değer akış haritalama, TPS Toplam Etkin Bakım, Görsel Yönetim. Bu yazımızda 5S sistemi iş güvenliğini, verimliliği, ürün kalitesini ve üretim kültürünü geliştirebilecek bir dizi önlemdir.
1. Sort – Gereksiz tüm aletler kaldırılır.
Tüm aletler 3 kategoriye ayrılır: Gereksiz, acil gerekli olmayanlar ve gerekli olanlar. Gerekli olanlar iş alanında saklanır.
2. Set in order – Her aletin nerede duracağına karar verilir
İhtiyaç olan aletler ve acil olarak gerekli olan dikkate alınır. Bunlara erişimin hızını, kolaylığını ve güvenliğini, depolama yönteminin görselleştirilmesini ve istenen öğenin varlığının, yokluğunun veya konumunun kontrolünü, nesnelerin hareket özgürlüğünü ve üretim ortamının estetiğini sağlayan çözümler geliştirilir ve uygulanır.
3. Keep the workplace clean – Çalışma alanını temiz tutun
Çalışma alanının genel temizliği sağlanır. Alanın ve ekipmanların kapsamlı şekilde süpürülmesi ve temizlenmesi, onarım, sorun giderme ve kirlilik kaynaklarının ve sorunlu alanların belirlenmesi amaçlanır. Ulaşılması zor yerleri temizlemek için önlemlerin geliştirilmesi ve uygulanması gerekir. Temizlik, ekipman temizliği, yağlama ve muayeneye ilişkin kuralların detaylandırılması sağlanır.
4.Standardize Temizlik ve düzeni standartlaştırın
Kuralların yazılı olarak belirlenmesi, gereksiz nesnelerin kaldırılması, nesnelerin rasyonel yerleştirilmesi, temizlik, yağlama ve denetimler yapılır. Kuralların tam olarak görselleştirilmesi (çizimler, diyagramlar, simgeler, işaretçiler, renk kodlaması) sağlanır. Normal durum ve sapmaların kontrolü görselleştirilir (ekipmanda, stok seviyelerinde vb.). Tüm sembollerin standartlaştırılması ve birleştirilir(boyut, renk, sembol görüntüsü vb.). Bilgi taşıyıcılarının (malzeme, yazma yöntemi, koruyucu kaplamalar), yerleşimleri ve bağlantı noktaları belirlenir.
5.Improve and Control – İyileştir ve Kontrol et
Her çalışanın sorumluluk alanlarının belirlenir (dikkat edilecek nesneler ve bunların iyi durumda tutulmasına yönelik temel sorumluluklar). Personelin doğru alışkanlıklarını geliştirilir ve kurallara uyum becerilerini pekiştirilir. Metotların etkin kullanımı kontrol edilir ve denetlenir.
5S Çalışma Alanı Düzenleme Sistemi Uygulaması
5S’in Gerçek Amacı
Çoğu Şirketin Neden Yanlış Anladığı ve Nasıl Düzeltileceği
Bir fabrikayı ziyaret ettiğimde, gerçek 5S sistemleri ile sadece düzenleme veya göstermelik düzenlemeyi hemen ayırt edebiliyorum.
Fark, kusursuz zeminlerde veya mükemmel düzenlenmiş aletlerde değil—sistemin değer yaratmaya nasıl aktif olarak katkıda bulunduğundadır.
Gerçek 5S, yüzeysel düzenlemenin ötesine geçer.
“5S, gerekli şeyleri gerekli zamanda gerekli miktarda kullanabilmek için tüm bu kiri temizleme işlemidir.” Yasuhiro Monden.
Bu ‘kir’, farklı ortamlarda farklı şekillerde ortaya çıkar.
Üretimde:
- Kusurlu ürünler
- Fazla yarı mamul envanteri
- Düşük kaliteli malzemeler
- Gereksiz taşıma ekipmanı
- Gereksiz alet ve ekipman
Ofis Ortamlarında:
- Eski belgeler
- Güncel olmayan prosedürler
- Fazla ofis malzemesi
- Gereksiz raporlar
Etkili bir 5S sistemini doğrulamak için 3 sorum var:
- Değer Akışını Nasıl Sağlar? Sistem şunları yapmalıdır:
- Tek parça akışı için net yollar oluşturmak
- Değer katan adımlar arasındaki engelleri kaldırmak
- Gereksiz hareket ve taşımayı en aza indirmek
- Sorunları Nasıl Tespit Eder? Şunlara bakın:
- Sapmaların belirgin olduğu standartlaştırılmış koşullar
- Anormallikleri anında vurgulayan görsel kontroller
- Normal ve anormal durumların net göstergeleri
- Anında Hareketi Nasıl Destekler? Şunları doğrulayın:
- Yanıt prosedürleri net ve basittir
- Gerekli kaynaklar düzenlenmiş ve mevcuttur
- Standart çözümler belgelenmiş ve günceldir
Gerçek Test
Hiroyuki Hirano’nun vurguladığı gibi, etkili bir 5S sistemi bir kuruluşun şunları yapmasını sağlar:
- Müşterilerin tam olarak istediklerini sunmak
- Hızlı yanıt süreleri sağlamak
- Tutarlı kaliteyi korumak
- İşyeri güvenliğini korumak
- Operasyonel maliyetleri düşürmek
Bir dahaki sefere bir 5S sistemini değerlendirdiğinizde, parlaklığın ötesine bakın.
Kendinize sorun: Bu sistem aktif olarak değer yaratmayı destekliyor mu, yoksa sadece göstermelik bir düzenleme mi?
Alet aramakla zaman kaybetmekten bıktınız mı? Çalışma alanınıza düzen getiren 5S adımından biri olan “Yerleştirme (Set in Order)” hakkında konuşalım.
Gereksiz şeyleri (işe yaramayan o kalem ve rastgele cıvatalara elveda) eledikten sonra, geriye kalanları düzenleme zamanı. “Yerleştirme”, her şeye bir yer vermek ve onları bulmayı kolaylaştırmakla ilgilidir. İşte bu adımda ustalaşmanın yolları:
“Yerleştirme” Neden Önemli? • Çalışmaktan çok aramayla zaman harcıyorsanız, verimliliğiniz düşüyor demektir. • İyi düzenlenmiş bir çalışma alanı stresi azaltır, hataları önler ve süreçleri hızlandırır. • Artı, her şeyin olması gerektiği yerde olması iyi hissettirir.
“Yerleştirme” Nasıl Uygulanır?
İş Akışıyla Başlayın • Alet ve malzemeleri en çok ihtiyaç duyulan yerlere yerleştirin. • Gereksiz hareketleri azaltmak için “kullanım noktası depolaması”nı düşünün.
Her Şeyi Etiketleyin • Herkesin eşyaları bulabilmesi (ve geri koyabilmesi) için etiketler, taslaklar ve gölge panoları kullanın. • Genel kural: Yeni biri 30 saniyede bulamıyorsa, düzenli değildir.
Görsel Yönetim Kullanın • Düzeni belirginleştirmek için alanları veya aletleri renk kodlarıyla işaretleyin. • Örnekler: İngiliz anahtarları için mavi, güvenlik ekipmanları için kırmızı.
Tahmin Yürütmeyi Ortadan Kaldırın • “Bu buraya ait!” diye bağıran depolama çözümleri oluşturun. • Örnek: Delikli panolar, köpük kesitler veya çekmece bölücüler.
Ergonomik Hale Getirin • Sık kullanılan eşyaları bel hizasında saklayın; eğilmek veya tırmanmak yok. • Her şeye kolayca ulaşılmasını sağlayarak yorgunluğu azaltın.
Kaçınılması Gereken Yaygın Hatalar: • Aşırı Karmaşıklaştırma: Gösterişli sistemler harikadır; eğer pratiklerse. Basit tutun. • Girdileri Göz Ardı Etme: Çalışma alanını kullanan kişiler, eşyaların nereye gideceğine karar vermeye yardımcı olmalıdır. • Bakımı Atlamak: Düzenin bakıma ihtiyacı vardır. Sistemin takip edildiğinden emin olmak için düzenli olarak kontrol edin.
Yerleştirme sadece düzenli olmakla ilgili değildir; her şeyin bir amacı ve yeri olduğu verimli, operatör dostu bir ortam yaratmakla ilgilidir.
Bu nedenle, bir dahaki sefere bir alet aramak için 10 dakika harcadığınızda, kendinize sorun: Bu, Yerleştirme ile önlenebilir miydi?
