Fazla üretim, talep edilenden veya ihtiyaç duyulandan daha fazla ürün üretmek anlamına gelir. Bu durum, sadece üretim aşamasında değil, tüm süreç boyunca çeşitli sorunlara yol açar.
- Depolama Maliyetleri: Fazla üretilen ürünlerin depolanması için ek alan ve kaynak gereklidir. Bu da işletme için önemli bir maliyet kalemidir.
- Bağlı Sermaye: Üretilen ancak henüz satılamayan ürünler, işletmenin sermayesini bağlar. Bu durum, işletmenin likiditesini düşürerek diğer yatırımlara yapılacak harcamaları kısıtlar.
- Eskiyen Ürünler: Özellikle teknolojinin hızla geliştiği sektörlerde, fazla üretilen ürünler kısa sürede modası geçebilir veya yeni çıkan ürünlerle rekabet edemez hale gelebilir. Bu da işletme için maddi kayıplara neden olur.
- Kalite Problemleri: Fazla üretim, kalite kontrol süreçlerindeki hataları maskeleme eğilimindedir. Bu durum, müşteri memnuniyetsizliğine ve marka imajının zedelenmesine yol açabilir.
- Diğer İsraf Türlerini Tetikleme: Fazla üretim, taşıma, bekleme, fazla işlem gibi diğer israf türlerini de beraberinde getirir.
Fazla Üretimi Neden Oluşturur?
- Talep Tahminlerindeki Hatalar: Talep tahminleri, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Yanlış veya yetersiz talep tahminleri, fazla üretime neden olur.
- Güvenlik Stoku Oluşturma Eğilimi: İşletmeler, olası talep dalgalanmalarına karşı güvenlik stoku oluşturma eğilimindedirler. Ancak aşırı güvenlik stoku, fazla üretime yol açar.
- Büyük Parti Halinde Üretim: Büyük parti halinde üretim, maliyetleri düşürse de, talepteki değişikliklere hızlı bir şekilde cevap vermeyi zorlaştırır.
- Müşteri Talebi Olmadan Üretim: Bazı işletmeler, müşteri talebi olmadan ürün üretmeye devam ederler. Bu durum, fazla üretime ve stok birikimine neden olur.
Fazla Üretimle Nasıl Mücadele Edilir?
- Kesin Talep Tahmini: Talep tahminlerini iyileştirmek için istatistiksel yöntemler ve tarihsel verilerden yararlanılmalıdır.
- Tam Zamanında Üretim (JIT): Ürünlerin tam olarak ihtiyaç duyulduğu anda ve miktarda üretilmesini sağlayan JIT sistemi, fazla üretimi önler.
- Kısa Döngü Süreçleri: Üretim süreçlerinin kısaltılması, talepteki değişikliklere daha hızlı cevap verilmesini sağlar.
- Esnek Üretim Sistemleri: Esnek üretim sistemleri, farklı ürünlerin aynı üretim hattında üretilmesine olanak tanır ve talepteki dalgalanmalara daha iyi uyum sağlar.
- Müşteri İlişkileri Yönetimi: Müşteri talepleri ve beklentileri yakından takip edilerek, üretim planlaması buna göre yapılmalıdır.
- Sürekli İyileştirme: Sürekli iyileştirme kültürünün oluşturulması, iş süreçlerinin sürekli olarak gözden geçirilmesini ve geliştirilmesini sağlar.
İsraflardan en tehlikelisi fazla üretimdir. Çünkü bakıldığı zaman israf olduğu anlaşılmamaktadır. Üç nedenden oluşur:
- Müşterinin istediği miktardan fazla üretmek
- Müşterinin istediği zamandan önce üretmek
- Müşterinin istediği hızdan daha hızlı üretmek
Buradaki müşteri dış müşteri olduğu gibi iç müşteri de olabilir. Bölümler arasında bekleyen malzemeleri WIP (Work in Process) dediğimiz ara stoklarda bu gruba girmektedir. Enjeksiyondan çıkan malzemelerin serigrafi veya boya beklemesi için depolanması bu kapsamdadır.
Kök Neden Analizi yaparak 5 Neden metodu ile fazla üretimi sorgulayalım:
1.Neden fazla üretim yapılır?
Çünkü iç proseste bir makine arızası meydana geldiği zaman sonraki prosesin durmaması için fazla üretim yapılır.
2. Neden makine arızası meydana geliyor.
Plansız arızalar oluyor
3. Neden plansız arızalar oluyor?
Bakım yeterli değil.
4. Neden bakım yeterli değil?
Bakım personeli yok ve bakım işlemleri tam bilinmiyor.
5. Neden bakım işlemleri bilinmiyor.
Bakım eğitimi almış personel yok.
Makine arızası bir sorundur ama fazla üretim sonucu sistemde stoklar var ise kimse ortalığı ayağa kaldırmaz. Arıza olduğu zaman fazla stok var, “sorun yok” algısı oluşur. Sorunun çözümü fazla stok değildir. Sorunun çözümü arızaları engellemektir.
Sorun küçük bile olsa çok büyük sorun haline getirilmelidir. Böylece bir daha oluşmaması için çaba sarf edilecektir.
Stoklar azaltılarak fazla üretim engellenir ve sorunlar görünür hale getirilir ve sürekli iyileştirme için ortam oluşmasına yardımcı olur.
Sonuç olarak, fazla üretim, yalın üretim felsefesinin temel prensiplerine aykırı bir durumdur. Bu israf türünün ortadan kaldırılması, işletmelerin maliyetlerini düşürmesini, karlılığını artırmasını ve müşteri memnuniyetini yükseltmesini sağlar.
