Rönesans felsefesinin Aristotales’le ilgisi, temel yönelimi olan hümanizm ile bağlantılıdır.
Platon (Eflatun) Atina’da doğmuştur ve eğitimi boyunca Sokrates’in öğrencisi olmuştur. Sokrates’in idamı üzerine seyahat etmiş, Mısır ve İtalya gibi yerlerde dönemin önemli bilgi merkezlerini ziyaret etmiştir. M.Ö. 427-347 yılları arasında yaşamıştır. Aristoteles’in hocası olan Platon, felsefe tarihine derin izler bırakmıştır. Platon akılcıdır. “İdealar Kuramı” olarak bilinen düşünce yapısı, gerçeklik anlayışını ve bilgiyi şekillendirmiştir. Matematik, astronomi ve bilim tarihi alanlarında da etkileri bulunmaktadır. Duyular aldatıcıdır. Matematik ve geometri üzerine çalışmaktadır. Gök yüzünün hareketlerinin mükemmel hareketlerini dikkate alır. Eliptik hareket nedeniyle yavaşlamalarının dikkate almadan akılsal olarak fikirlere göre incelemeyi söyler.
Aristotales deney bilginin ana noktasıdır. Bir duyuyu kaybeden bir dünyayı kaybeder. Görme duyusu olmazsa görme ile ilgili evreni kaybederiz. Bilim duyulara dayanır ama duyular bilim değildir. Genel kavramlara dönüştüğü zaman anlamlıdır. Matematiği sevmez. Matematik bir dildir. Demokrasi çok yukarıdakiler ve çok aşağıdakiler ile yapılamaz. Orta sınıfa ihtiyaç vardır. Çoğulcudur.
Aristotales Platon’un öğrencisi olarak Platon’un ölümüne kadar Atina’dadır. Platon’un ölümünden sonra Asos’a gelmiştir.
Rönesans felsefesinin temel kaynakları şunlardır:
Antik Yunan Felsefesi: Platon, Aristoteles gibi düşünürlerin eserleri yeniden keşfedilerek incelenmiştir. Bu filozofların evren, insan ve bilgi hakkındaki görüşleri Rönesans düşünürleri üzerinde derin etkiler bırakmıştır.
Antik Roma Felsefesi: Cicero, Seneca gibi Roma filozoflarının eserleri de Rönesans’ta yeniden ilgi görmüştür. Bu filozofların ahlak felsefesi ve siyaset üzerine olan görüşleri Rönesans düşünürlerinin kendi toplumlarını anlamalarına ve değerlendirmelerine yardımcı olmuştur.
Rönesans filozofları, bu kaynaklardan ilham alarak kendi özgün düşüncelerini geliştirmişlerdir.
Bazı önemli Rönesans filozofları ve katkıları şunlardır:
Niccolò Machiavelli: Siyaset felsefesi alanında önemli çalışmalara imza atmış, “Prens” adlı eseriyle hükümdarlara yönetim stratejileri sunmuştur.
Thomas More: Utopik bir toplum modeli olan “Utopia” adlı eseriyle ideal bir toplum düzenini hayal etmiştir.
Desiderius Erasmus: Hristiyanlığın yeniden yorumlanması ve eğitim reformu konularında önemli çalışmalara imza atmıştır.
Michel de Montaigne: Şüpheciliği ve kişisel deneyimlere dayalı felsefesiyle dikkat çekmiştir.
Leonardo da Vinci: Birçok alanda yetenekli olan Leonardo, hem sanatçı hem de bilim insanı olarak Rönesans’ın ideal insan tipini temsil etmiştir.
Rönesans felsefesinin temel özellikleri şunlardır:
Hümanizm: İnsanın merkezde olduğu, bireysel yeteneklerin ve özgürlüğün önemsendiği bir dünya görüşü.
Doğal Dünyaya İlgi: Doğanın incelenmesi ve bilimsel yöntemlerin geliştirilmesi.
Klasik Eserlere İlgi: Antik Yunan ve Roma felsefesinin yeniden keşfedilmesi ve bu eserlerin modern sorunlara uygulanması.
Eleştirel Düşünce: Geleneksel inançlara ve otoritelere karşı eleştirel bir yaklaşım.
Sonuç olarak, Rönesans felsefesi, antik felsefeyle modern düşünce arasında köprü görevi görmüş ve Batı felsefesinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Rönesans filozoflarının insan merkezli yaklaşımı, bireysel özgürlüklerin önemi ve bilimsel yöntemlere olan ilgisi, modern dünyamızı şekillendiren temel fikirler arasında yer almaktadır.
Her Türk’ün içinden Platon çıkar ama hiçbir Türk’ün içinden Aristotales çıkmaz.
Fatih Altaylı soruyor; Akademisyenler Prof. Dr. Celal Şengör ve Prof. Dr. Ahmet Arslan Teke Tek Özel’de yanıtlıyor…
